Οπότε, μετά την πρό(σ)κληση που μου έκανε, στο προτελευταίο άρθρο, ήξερε πολύ καλά πως με είχε βάλει στην πρίζα. Με το που διάβασα το σχόλιό του, ήξερα ήδη ποιο θα είναι το επόμενο άρθρο. Τα ατυχή αποτελέσματα, στα 2 πρώτα ματς των πλέι οφ, έδωσαν απλά μια μικρή αναβολή, ήθελα να μοιραστώ την αγανάκτηση μου για την εικόνα, αλλά και για τις υπερβολές που μας χαρακτηρίζουν.
Θα προσπαθήσω, όμως τώρα, να δώσω κάποιες απαντήσεις, πώς μπορούμε να βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο την υπεραξία της Κρήτης, μηδενίζοντας, εξαφανίζοντας εκείνα που την συρρικνώνουν.
Εννοείται ότι δε διεκδικώ κανένα αλάθητο, με χαρά θα δεχτώ την όποια κριτική, ή ακόμη περισσότερες προτάσεις από τους αναγνώστες, αφού ως Κρητικός πρέπει πρώτα από όλα να κουβαλάς το «χρέος», που αναφέρει ο Καζαντζάκης. Το χρέος για να παλέψεις, να δημιουργήσεις ένα καλύτερο κόσμο, χωρίς να αναρωτιέσαι θα νικήσω, θα νικηθώ, απλά να πολεμάς.
Ας μου επιτραπεί απλά να μη σταθώ σε θέματα τουρισμού, εκεί που θαρρώ πως έχω μεγαλύτερη εμπειρία και εξειδίκευση, αφού ζω σχεδόν όλη μου την ζωή στο πλέον αμιγώς τουριστικό θέρετρο του νησιού μας, έχοντας ήδη περισσότερες από 25 σεζόν στον εργασιακό - επιχειρηματικό στίβο, ασχολούμενος με φορείς, τα κοινά, και κάθε τομέα που αφορά το τουριστικό προϊόν και μου έχει ζητηθεί τα τελευταία 10 χρόνια. Για το συγκεκριμένο τομέα, θα χρειαστεί ένα άλλο άρθρο, εκτενέστατο και αρκετά μακροσκελές, όπως ήδη θα έχουν συμπεράνει οι σταθεροί αναγνώστες της στήλης.
Πάμε λοιπόν να δούμε, με τη σειρά που αναφέρθηκαν, όλες τις απαντήσεις, κατά τη δική μου γνώμη τουλάχιστον, στο άρθρο για την υπεραξία της Κρήτης.
Πριν από αυτό όμως, θα δείτε, ότι αρκετά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κρήτη, έχουν ένα κοινό παρονομαστή και ένα ευδιάκριτο συμπέρασμα.
‘Όλα πηγάζουν από τα δυο καίρια προβλήματα, που αντιμετωπίζει ολόκληρη η χώρα για δεκαετίες.
Το έλλειμμα δικαιοσύνης και το έλλειμμα ή μάλλον την κακή ποιότητα της παιδείας, που παρέχεται διαχρονικά, χωρίς μάλιστα αυτό να οφείλεται στους εκπαιδευτικούς.
Όσον αφορά το πρώτο σκέλος, είναι γεγονός ότι η ανομία φέρνει περισσότερη ανομία.
Αφού το κάνει ο δείνα, θα το κάνω και εγώ, έχω και 'γω σύντεκνο στη Βουλή και θα καθαρίσει.
Όποτε τι είναι το πρώτο που έχουμε ανάγκη σαν νησί, σαν χώρα;
Εύρυθμη λειτουργία της Δικαιοσύνης, αφού η απουσία της διαχρονικά μεγεθύνει τα προβλήματα.
Είχα αναφερθεί στο καπετανίλικι, στις κακές νοοτροπίες του «ξέρεις ποιος είμαι εγώ;»
Μετά από αλλεπάλληλα γεγονότα τους τελευταίους μήνες, η κουβέντα έχει ανάψει.
Πολλοί, περισσότερο γνώστες από εμένα, έχουν αναφερθεί στην πληγή που φέρνουν οι επιδοτήσεις. Κρυφά το λένε στα βουνά, μα όλοι το ξέρουν. Πανωγραψίματα όταν είναι να πέσουν οι επιδοτήσεις, κατωγραψίματα όταν αναφέρονται στη φορολογία.
Το κράτος συχνά κάνει τα στραβά μάτια, αφού το συγκεκριμένο γαϊτανάκι εξυπηρετεί αρκετούς. «Θα σου σάξω την υπόθεση, αλλά πρέπει όλο το σόι, οι φίλοι και οι γνωστοί, να ρίξουν σταυρουλάκι στις εκλογές». Νοοτροπίες, δηλαδή, ανάλογες με τους κατακτητές των Ινδιάνων. Πάρε χάντρες και νερό της φωτιάς, με αντάλλαγμα τη γη σου.
Όπερ, εκείνο που χρειάζεται, είναι καλύτερη, πιο αξιοκρατική, λειτουργία του κράτους και των ελεγκτικών μηχανισμών. Στην Ελλάδα, κατ’ επέκταση και στην Κρήτη, υπάρχει η νοοτροπία, αφού με κλέβει το κράτος, γιατί έτσι συμβαίνει. Έτσι, ενώ στις άλλες χώρες της Ε.Ε. το κράτος είναι δίπλα στον πολίτη, τον εργαζόμενο, τον επιχειρηματία, στην Ψωροκώσταινα είναι απέναντι. Τα παραδείγματα άπειρα, ακόμη πιο χαρακτηριστικά στην εποχή της πανδημίας, των επιδομάτων που έχει αποφασίσει η Ε.Ε και τα οποία έχουν χαθεί στο δρόμο, μέχρι σήμερα, τουλάχιστον.
Έχοντας ζήσει σαν ταξιδιώτης, όχι σαν τουρίστας, σε χώρες προηγμένες, βλέποντας και μαθαίνοντας, ζώντας σε σπίτια, όχι κομμάτι ενός γκρουπ σε ένα ξενοδοχείο, κάνοντας τις συγκρίσεις, πραγματικά θλίβομαι. Μετά από 40 χρόνια στην ΕΟΚ, η εξουσία, όποια παράταξη και αν την έχει, φέρεται ακριβώς όπως στο παραπάνω παράδειγμα με τους Ινδιάνους.
Θεωρεί τους πολίτες, υπηκόους, πρόβατα που άγονται και φέρονται από τον τσοπάνη. Ύστερα από 40 χρόνια, δεν έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε κράτος ικανό, με σεβασμό απέναντι στους πολίτες.
Θεωρεί τους πολίτες, υπηκόους, πρόβατα που άγονται και φέρονται από τον τσοπάνη. Ύστερα από 40 χρόνια, δεν έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε κράτος ικανό, με σεβασμό απέναντι στους πολίτες.
Ο λαός σώζει, δε σώζεται έγραψε ο Καζαντζάκης, αλλά δυστυχώς όχι απλά δεν τον διδασκόμαστε, που θα έπρεπε να ήταν το Ευαγγέλιο της Εκπαίδευσης, τον έχουμε ξεχάσει παντελώς.
Είχαμε μιλήσει για τον Βενιζέλο, που μεγάλωσε την Ελλάδα. Μα δείτε πώς ψηφίζουμε. Και δε θα σταθώ στους ταγμένους, αυτούς που για λόγους που ανέφερα παραπάνω, ή ακόμη για διορισμούς και άλλα ρουσφετάκια, που δημιουργούν υποχρεώσεις για την ψήφο.
Η μάζα, οι πολλοί, οι σκεπτόμενοι αν θέτε, ψηφίζουν με τη λογική «το μη χείρον βέλτιστον». Αν θα πάνε δηλαδή να ψηφίσουν, γιατί υπάρχει και ένα μεγάλο ποσοστό που νομίζει πως με την αποχή κάνει την επανάσταση του, χωρίς ουσιαστικά να πετυχαίνει κάτι διαφορετικό, από το στρουθοκαμηλισμό.
Από την άλλη, όποιος είχε τα κουράγια να παρακολουθεί τις εξελίξεις με την πανδημία, δεν μπορεί παρά να μην εντυπωσιάστηκε, από το πόσοι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν στο εξωτερικό. Ένα κράτος που σέβεται τον εαυτό του και τους πολίτες του, θα είχε σαν πρωταρχικό στόχο τη δυνατόν μεγαλύτερη επιστροφή, την ελαχιστοποίηση, έστω, του brain drain που ζούμε τα τελευταία χρόνια.
Τα προβλήματα, δηλαδή, που αφορούν την Κρήτη, είναι κοινά με αυτά που αντιμετωπίζουν όλοι οι Έλληνες σήμερα. Θα προσπαθήσω, όμως, να μείνω στα δικά μας, σε εκείνα που βλάπτουν την υπεραξία του νησιού. Η παιδεία θα είναι και εδώ η βασικότερη απάντηση, όμως.
Είχαμε σταθεί στα αγροτικά προϊόντα. Οι αγρότες στην Κρήτη, πώς εργάζονται ως επί το πλείστον; Εμπειρικά. Μαθαίνει ο πατέρας το γιό και σόι πάει το βασίλειο.
Δεν υπήρξε ποτέ ένα μάθημα για την ελαιοκομιδή, για το κλάδεμα, για τον κορεσμό, που μπορεί να επιφέρει η υπερκαλλιέργεια. Ήρθαν τα προβλήματα στις ελιές, καταστράφηκαν χιλιάδες αγρότες. Από την άλλη, υπάρχει το παράδειγμα της Ολλανδίας, που πραγματικά, με θλίβει. Μια χώρα με την έκταση της Στερεάς και της Πελοποννήσου, έχει διαμορφωθεί σαν ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγός αγροτικών προϊόντων, παγκοσμίως. Μάθανε στα σχολεία το τι και πώς, έβαλαν την τεχνολογία στις αγροτοκαλλιέργειες, πρόσθεσαν το απαραίτητο επιθετικό μάρκετινγκ και έφτασαν στο ζενίθ. Μια χώρα που είναι χτισμένη πάνω στο νερό, που το κλίμα της δεν μπορεί να συγκριθεί με το δικό μας, πόσο μάλλον τα εδάφη. Δεν μπορώ να αντισταθώ, θέλω να αναφέρω δυο παραδείγματα.
Το πρώτο, νότια Κρήτη, δίπλα στα Αστερούσια. Είμαι σε ένα ταβερνάκι και συζητάμε για το κρέας. Μου λέει ο εστιάτορας, είχα ένα πελάτη, Ελβετό, είχε και αυτός πρόβατα. Έφαγε παιδάκια και έπαθε σοκ. Ρωτάει τι κάνω στα ζώα και έχουν τέτοιο κρέας. Τα ελβετικά βόσκουν χλόη, τα κρητικά αγριοβότανα, από το βουνό. Πώς να μην είναι καλύτερα;
Το δεύτερο παράδειγμα, Ολλανδός αγρότης, 53 χρονών. Γνωριζόμαστε σε φιλικό σπίτι, πιάνουμε κουβέντα. Λέει, έχω αρκετά για να περάσω την υπόλοιπη ζωή μου, θα σταματήσω να δουλεύω, θα καβαλήσω το τροχόσπιτο, να πάω στην Ισπανία. Πείτε μου έναν Κρητικό αγρότη, που έχει αρκετά, ώστε να μην έχει ανάγκη να ξαναδουλέψει, σε αυτήν την ηλικία…
Αντί λοιπόν να κινούμαστε εμπειρικά, με μεθόδους προηγούμενων δεκαετιών, οφείλουμε να εκσυγχρονίσουμε την αγροτική παραγωγή. Χωρίς μονοκαλλιέργειες, φυσικά.
Δεν γίνεται ένα ολόκληρο νησί, να παράγει μόνο λάδι. Μπορούμε να παράγουμε σχεδόν τα πάντα. Χρειάζεται όμως επιμόρφωση, εκπαίδευση, καθώς και η σωστή προώθηση. Το επιθετικό μάρκετινγκ. Έχουμε το καλύτερο προϊόν, οφείλουμε να το πουλάμε ως τέτοιο.
Να σταθούμε στην οδηγική συμπεριφορά; Η απάντηση, δεν μπορεί να είναι άλλη από την παραπάνω. ΠΑΙΔΕΙΑ. Ίσως δηλαδή στα μαθήματα οδήγησης, θα έπρεπε να υπάρχει η θέαση βίντεο από ατυχήματα, λόγω μέθης. Να έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του ο υποψήφιος οδηγός, τι μπορεί να του συμβεί, αν πάρει το αμάξι μετά τις κούπες. Να διαγραφεί από τον εγκέφαλό του η σκέψη, «έλα μωρέ σε μένα θα τύχει, εγώ είμαι οδηγάρα, οδηγώ από τα 15».
Είχαμε μιλήσει για το ΙΤΕ. Πραγματικά, πρόκειται για ένα ερευνητικό ίδρυμα, που κάνει περήφανους όλους τους Κρητικούς. Έχουν γίνει προσπάθειες για να έρθει πιο κοντά στην αγορά, πιο κοντά στην καθημερινότητα του πολίτη. Συχνά, όμως, μπλέκονται τα καλώδια στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Θα έπρεπε, σε τάχιστα χρονικά διαστήματα να προσπερνιούνται όλες οι αγκυλότητες, ώστε όλες εκείνες οι λύσεις που μπορεί να μας προσφέρει, να έρχονται άμεσα. Στην αγροτική παραγωγή, υπάρχουν καινοτόμες εργασίες, για την ορθότερη χρήση στον αρδευτικό τομέα. Παρουσιάζονται, αλλά αμφιβάλλω κατά πόσο φτάνουν στην παραγωγή. Χωρίς αυτό να αποτελεί ευθύνη του ιδρύματος, βέβαια. Ίσως να χαλάει την μανέστρα μερικών, δε γνωρίζω.
Ακόμη και στον τομέα της οδηγικής συμπεριφοράς. Για σκεφτείτε σε σημεία καρμανιόλα, να υπήρχαν ολογράμματα που θα έδειχναν τι σε περιμένει αν είσαι απρόσεκτος λόγω μέθης, ή λόγω κινητού τηλεφώνου, ζώνης ασφαλείας, κλπ. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να γίνει σε κόμβους εντός πόλης, κατά τις βραδινές ώρες, που λειτουργούν τα κλαμπ. Αν πχ υπήρχε στην 62 Μαρτύρων, στην πλατεία 18 Άγγλων, στην πλατεία Κορνάρου, για να αναφέρω μερικά κομβικά σημεία του Ηρακλείου, στην έξοδο της Χερσονήσου αν θέλετε, κάποιο ολόγραμμα που θα σου πετούσε κυριολεκτικά στην μούρη, τι μπορεί να προκαλέσει η οδήγηση, μετά την κατανάλωση αλκοόλ. Έστω και μια ζωή να σωζόταν, θα ήταν ευχής έργο.
Ακόμη μεγαλύτερη σύνδεση, δηλαδή, του ΙΤΕ με την καθημερινότητα του πολίτη, θα έπρεπε να ήταν η προτεραιότητα μας, θα ήταν κερδισμένη υπεραξία.
Η ίδια θα είναι η απάντηση και για την προστασία του περιβάλλοντος. Παιδεία.
Θυμάστε πριν μερικά χρόνια, ένα μερακλή δάσκαλο στον Φουρφουρά Ρεθύμνου, που έβγαζε τα κοπέλια από την τάξη και τους έκανε μάθημα στη φύση;
Έπαιζε συνεχώς στα κανάλια, είχε γίνει viral. Ακούσατε να συμβαίνει πουθενά, κάτι ανάλογο; Ήταν η εξαίρεση του κανόνα, που αντί να γίνει κανόνας, έμεινε στη λήθη. Μη μου πείτε πως αυτά τα τυχερά παιδιά, που έκαναν μάθημα στη φύση, δε θα απόκτησαν περιβαλλοντολογική συνείδηση. Κι όμως, αντί να καθιερωθούν τέτοια μαθήματα, τα θυμόμαστε με νοσταλγία.
Αυτές είναι οι απαντήσεις Γιάννη, φίλες και φίλοι, για την υπεραξία της Κρήτης. Και μη μου πει κανείς το γραφικό «έλα μωρέ στην Ελλάδα είμαστε, δε γίνονται αυτά». Όλα γίνονται, μόνο του σπανού τα γένια δε γίνονται. Αν μας έλεγε κάποιος, δηλαδή, το 2008 ότι ο ΟΦΗ σε δέκα χρόνια θα γινόταν η ομάδα πρότυπο της χώρας, θα τον πετούσαμε από τον Κούλε στην θάλασσα. Κι όμως έγινε.
Γίνε λοιπόν η αλλαγή που θέλεις να έρθει, και ακόμη και αν σε θεωρούν γραφικό, αργά ή γρήγορα θα σε ακολουθήσουν. Κουβαλάς το χρέος, που έλεγε ο μέγας φιλόσοφος του Κάστρου, της Κρήτης και όλης της οικουμένης…
ΥΓ: Ευχαριστώ για την πρό(σ)κληση, που μου έδωσε την ευκαιρία να βγάλω πολλά από μέσα μου και να με συγχωρείτε για το σεντόνι…
