To ποδόσφαιρο, όπως και όλα γύρω μας, καλείται να απαντήσει σε ένα απλό δίλημμα. Θα συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε, προσπαθώντας να επιβιώσει με τα ψέματα ή θα κάνει επανεκκίνηση;

Εδώ και 1,5 μήνα, όλα και μαζί τους και το ελληνικό ποδόσφαιρο, έχουν μπει στον πάγο. Είμαστε όλοι στην αναμονή. Περιμένουμε να απαντηθούν βασικά ερωτήματα, ώστε να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε την επόμενη μέρα. Προς το παρόν, επεξεργαζόμαστε σενάρια, κάνουμε σκέψεις και προβληματιζόμαστε. Σε αντίθεση με όσους το βρίσκουν αυτό ψυχοφθόρο ή και άσκοπο, προσωπικά το βρίσκω απολύτως φυσιολογικό, αλλά και γόνιμο.

Σε αυτή τη λογική, άλλωστε, κινήθηκε και ο ΟΦΗ, στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη της Super League, όπου υποστήριξε την ιδέα δημιουργίας μίας ομάδας εργασίας που θα μελετήσει την κατάσταση και θα χαρτογραφήσει σενάρια και εναλλακτικές, για τη μετά την καραντίνα εποχή, όποτε αυτή έρθει.

Είχα κάνει μία απόπειρα να περιγράψω το σημείο που σήμερα βρίσκεται το ποδόσφαιρο, τουλάχιστον σε επίπεδο Super League. Πολλά ανοιχτά μέτωπα, πολλές εκκρεμότητες και γενικά ένας πολύπλοκος γρίφος, που αναζητά επίλυση. Σε δεύτερη φάση, προσπάθησα να το εξειδικεύσω και στην περίπτωση του ΟΦΗ, διατυπώνοντας την αισιοδοξία μου, πώς επειδή η ομάδα πατάει καλά στα πόδια της, έχει δομή, διαδικασίες και πρόγραμμα, θα αντεπεξέλθει με μικρότερες απώλειες από άλλες ομάδες, ενώ μπορεί μέσα από αυτή τη δυσκολία, να βρει ακόμα και κάποιες ευκαιρίες.

Όμως το καλό του, νέου, ΟΦΗ, που όλοι μας θέλουμε να αποτελέσει ένα μοντέλο υγιούς ποδοσφαιρική ανάπτυξης, περνά μέσα από το γενικό καλό. Μέσα από ένα υγιές, ποιοτικό πρωτάθλημα, με κανόνες, διαφάνεια, ισονομία και οργάνωση. Δεν είναι ωραίο ο ΟΦΗ να είναι σε μία μόνιμη καραντίνα, επιδιώκοντας να μην «μολυνθεί» από την τοξικότητα γύρω του. Γιατί, αντικειμενικά και ρεαλιστικά, το ελληνικό ποδόσφαιρο έχει πιάσει πάτο, από καιρό. Δεν το ανακαλύπτουμε τώρα, το συζητάμε από καιρό.

Εδώ και πολλά χρόνια, ζούμε καταστάσεις ενοχλητικές και απογοητευτικές. Τουλάχιστον, όσοι μας αρέσει το ποδόσφαιρο το κανονικό κι όχι τα παρασκήνια και τα γύρω-γύρω. Η Super League είναι ένα προϊόν ελάχιστα ελκυστικό, που συγκρατεί το ενδιαφέρον για εκείνη, μόνο και μόνο από την «καψούρα» μας για τις ομάδες μας. Όμως, αυτό δε φτάνει και όσο περνάνε τα χρόνια ατονεί.

Αν πάτε μία βόλτα σε ένα σχολείο, μία πλατεία ή μία ακαδημία ποδοσφαίρου και ρωτήσετε τα παιδιά «τι ομάδα είσαι», θα ακούσετε πολλές απαντήσεις του στυλ Μπαρτσελόνα, Γιουβέντους και Λίβερπουλ. Άλλωστε πλέον, με το ίδιο - λίγο πολύ - κόστος, μπορούμε όλοι μας να βλέπουμε δεκάδες ματς ξένων πρωταθλημάτων, αλλά και μεγάλες Ευρωπαϊκές διοργανώσεις, με τις ελληνικές ομάδες είτε απούσες είτε κομπάρσους.

Κάπως έτσι, οι πιτσιρικάδες στις παρέες τους, συζητούν για τη μάχη Λίβερπουλ - Σίτι και όχι για το ελληνικό πρωτάθλημα. Με αυτό έχει μείνει να ασχολείται, ένας χαμηλής ποιότητας, οπαδικός κατά βάση, Τύπος, κάτι βαρετές τηλεοπτικές εκπομπές και περσόνες, χωρισμένες σε στρατόπεδα και μερικοί κολλημένοι οπαδοί, σε καθεστώς προβατοποίησης.

Στα μάτια μου τουλάχιστον, είναι ξεκάθαρο ότι για να υπάρχει μέλλον για το ελληνικό ποδόσφαιρο κι άρα για τον ΟΦΗ, θα πρέπει να αλλάξει, ριζικά, όλο αυτό το περιβάλλον.

Και ίσως το πολύ γερό χτύπημα αυτής της πανδημίας, να δίνει την ευκαιρία για χτίσιμο από το μηδέν. Για ένα σκληρό restart. Νομίζω ότι αυτό θα πρέπει και ο ΟΦΗ να επιδιώξει, μέσα από την ενεργή συμμετοχή του. Πιστεύω ότι θα το κάνει. Το ερώτημα είναι αν και οι υπόλοιποι θα ακολουθήσουν. Κυρίως οι 4 "μεγάλοι".

Μπορούμε να αισιοδοξούμε; Δε ξέρω. Η προϊστορία, αλλά και τωρινά σημάδια, δε μας αφήνουν μεγάλα περιθώρια.

Όμως το ταρακούνημα είναι μεγάλο, είναι παγκόσμιο και θα έχει σοβαρές προεκτάσεις, οριζοντίως και καθέτως. Οι "μεγάλοι" θα έχουν σοβαρές ζημιές. Οι "μικροί" θα έχουν σοβαρό θέμα επιβίωσης. Όσοι έχτιζαν χρόνια στην άμμο, δε θα μπορούν να προχωρήσουν. Αν τώρα, δεν γίνει ανασχεδιασμός και οργάνωση, από το Α έως το Ω, πότε θα γίνει;

Η μεγάλη εικόνα είναι αυτή. Έχουν πληγεί οι πάντες. Η διαφορά φυσικά είναι ότι οι "μεγάλοι", σε κάθε τομέα και επίπεδο, έχουν πλεονέκτημα. Έχουν τη δυνατότητα να επιβιώσουν. Με χασούρα μεν, αλλά την έχουν. Υπάρχουν όμως και κάποιοι που αν δεν στηριχθούν, δύσκολα θα μπορούν να συνεχίσουν. Αυτό έχει εφαρμογή σε διπλωματικό, οικονομικό, επιχειρηματικό, αλλά πρωτίστως κοινωνικό πεδίο. Έχει εφαρμογή και στο ποδόσφαιρο.

Πριν περίπου ένα χρόνο, είχα γράψει για την καθοριστική σημασία της κεντρικής διαχείρισης τηλεοπτικών δικαιωμάτων για το μέλλον του ποδοσφαίρου. Προσπαθούσα να εξηγήσω ότι η σημερινή λογική «το μεγάλο ψάρι, τρώει το μικρό», δε θα μας πάει μακριά. Πίστευα και πιστεύω πως, όσο η κάθε ομάδα διαπραγματεύεται αυτόνομα το συμβόλαιό της, η ψαλίδα μεταξύ των "μεγάλων" και των "μεσαίων" και των "μικρών", ως προς τα έσοδα, θα ανοίγει διαρκώς.

Η συγκεκριμένη συζήτηση γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ. Και πιο επείγουσα, νομίζω. Πλέον όμως, δεν αφορά μόνο την διαχείριση των τηλεοπτικών, αλλά συνολικότερα των εσόδων. Ή πιο σωστά, αφορά στο συνολικό στρατηγικό σχεδιασμό. Είναι η ώρα να γίνει κεντρικά.

Αν υπάρξει πρόθεση για συνέργειες, μπορεί η κρίση αυτή της πανδημίας να γίνει ευκαιρία επανεκκίνησης. Με μοναδική προϋπόθεση, οι "μεγάλοι" να βάλουν στην άκρη το μικροσυμφέρον τους και να παίξουν ομαδικά. Μόνο με δυνατούς και υγιείς "μικρούς" και "μεσαίους" μπορεί να υπάρχει ενδιαφέρον και ποιοτικό πρωτάθλημα. Αυτό σε τελική ανάλυση εξασφαλίζει και σε εκείνους μέλλον, μακροπρόθεσμα.

Δεν είναι ανάγκη να ανακαλύψουμε τον τροχό. Υπάρχουν τα μεγάλα πρωταθλήματα, που μας δείχνουν τον τρόπο. Εκεί προφανώς κάθε ομάδα έχει την εμπορική της πολιτική και τη δυναμική της. Υπάρχει όμως κι ένας κοινός «κουβάς» εσόδων (τηλεόραση, χορηγίες, κλπ) που μοιράζεται αρκετά ισόνομα, με κίνητρα απόδοσης και υγιούς ανάπτυξης. Αυτός ο κουβάς εξασφαλίζει ένα μίνιμουμ για κάθε ομάδα, πάνω στο οποίο μπορεί να χτίσει. Οι κανόνες και οι ρυθμίσεις βοηθούν να υποστηρίζονται όλες οι ομάδες κι όχι μόνο οι "μεγάλοι". Κάπως έτσι, ενθαρρύνονται επενδυτές και άνθρωποι με όραμα, να μπουν στο ποδόσφαιρο. Και τελικά, δημιουργείται ένα ενδιαφέρον - και χωρίς χαώδεις διαφορές - πρωτάθλημα.

Γενικά, τα κριτήρια αυτά μπορούν να αποδώσουν δικαιοσύνη, να καταπολεμήσουν παθογένειες, όπως η διαφθορά και η βία και να λειτουργήσουν ως εργαλεία ώθησης προς κάτι καλύτερο. Για παράδειγμα, με μία οργανωμένη στροφή προς την αξιοποίηση των ακαδημιών.

Είναι δεδομένο ότι το τοπίο θα αλλάξει. Πιθανότατα, σε πρώτη φάση θα οδηγηθούμε σε μειωμένα budget, λόγω αντίστοιχης μείωσης των εσόδων. Όμως μία οργανωμένη κοινότητα ποδοσφαίρου, αντί να πάει σε «μνημονιακές» λογικές αυστηρής λιτότητας και περικοπών μόνο, που αποδεδειγμένα δεν οδηγούν σε ανάπτυξη, αλλά απλά σε επιβίωση (και αν…), μπορεί να αναζητήσει ευκαιρίες. Κάποιες ήδη αχνοφαίνονται. Για παράδειγμα, έρευνες δείχνουν, ότι λόγω της πανδημίας η τηλεόραση, που έχανε διαρκώς έδαφος, επανέκαμψε. Κατ’ ανάγκην πιθανόν, αλλά τα «δυναμικά κοινά», τα παραγωγικά, ξαναστράφηκαν σε εκείνη. Επειδή η κανονικότητα δε θα έρθει όπως την ξέραμε τους επόμενους μήνες, αυτό ίσως είναι ένα σωσίβιο. Το ποδόσφαιρο αν προσφέρει στην τηλεόραση ένα καλό προϊόν, που θα προσελκύσει κοινά και διαφημιζόμενους, μπορεί να αποκομίσει και υψηλά έσοδα. Ας το προσπαθήσει.

Οι ίδιες έρευνες, δείχνουν στροφή του business παιχνιδιού στο online. Το e-commerce και τα brands, που εμπλέκονται σε αυτό, πιθανόν να είναι η μοναδική, νέα, δεξαμενή, αναζήτησης χορηγιών και άρα εσόδων. Προφανώς, η αγορά θα αλλάξει τους επόμενους μήνες. Το ποδόσφαιρο και η κοινότητά του, πρέπει να είναι εκεί, να ακολουθήσει τις τάσεις και να φροντίσει να έχει ένα ελκυστικό προϊόν, να προσφέρει στους νέους (ή και παλιούς) διαφημιζόμενους, που θα προκύψουν.

Είναι η ευκαιρία, για πρώτη φορά, να σχεδιάσουμε με δημιουργική στρατηγική και αναπτυξιακή λογική. Αν συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε ο καθένας την πάρτη του, προφανώς θα επικρατήσει ο νόμος της ζούγκλας. Οι ισχυροί θα τρώνε τους αδύναμους. Τι θα γίνει, όμως, όταν εξαντληθεί η χλωρίδα κι η πανίδα; Προφανώς θα πεινάσουν και οι ισχυροί. Οι νόμοι της φύσης είναι αδιαπραγμάτευτοι και πάντα, αργά ή γρήγορα, επιβεβαιώνονται.

Ο τρόπος είναι ένας. Καλά και δίκαια μοιρασμένη πίτα. Που όλοι θα δουλεύουν για να μεγαλώνει κι όχι για να παίρνουν το κομμάτι του διπλανού. Στη φάση δε που βρισκόμαστε, η προτεραιότητα είναι να υπάρχει πίτα. Σε αυτό το σημείο θα βρεθούμε, όταν κάποια στιγμή βγούμε από τον τούνελ της πανδημίας.

Ίσως να είμαι υπεραισιόδοξος, που πιστεύω ότι μπορεί όλο αυτό να εξελιχθεί σε επανασχεδιασμό αρχικά και επανεκκίνηση, στη συνέχεια, για το ποδόσφαιρο (και για αρκετούς ακόμα τομείς, πάντως…). Αλλά βρίσκω καλή ιδέα, να ανοίξει μια τέτοια συζήτηση.