Στην προσπάθεια της εκπαίδευσης του κοινού και του εποικοδομητικού διαλόγου που έχει ανοίξει μαζί του το repress.gr, ήρθε η στιγμή να μπουν κάποιες σταθερές που θα κάνουν ευκολότερη την επικοινωνία. Σταθερές που πιθανόν θα μας κάνουν να καταλάβουμε ακόμη καλύτερα το ίδιο το άθλημα.

Το πρόβλημα στο ποδόσφαιρο και την επικοινωνία μέσα σε αυτό εμφανίζεται σε δύο τομείς. Ο πρώτος είναι οι “ειδικοί” από άλλα αθλήματα ή επιστήμες που εισέβαλαν στο ποδόσφαιρο επιβάλλοντας την δική τους ορολογία.

Για παράδειγμα είμαι Έλληνας, μιλάω Ελληνικά και συνεννοούμαι μια χαρά. Άρα αν πάω για δουλειά στην Αμερική τότε θα συνεχίσω να μιλάω στην δική μου γλώσσα και θα πρέπει να προσαρμοστούν όλοι οι άλλοι στα δικά μου δεδομένα.

Δεύτερος τομέας που παρατηρούμε πρόβλημα είναι η υποκειμενικότητα από την ορολογία έως την πρακτική εφαρμογή.

Ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε έναν πιλότο ή έναν χειρούργο να χρησιμοποιούν υποκειμενικές γνώσεις και ορολογίες με αποτέλεσμα να επικρατήσει σύγχυση ανάμεσα σε αεροπλάνο-πύργο ελέγχου ή κατά την διάρκεια μιας επέμβασης.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε την αναγκαιότητα να τεθούν κάποιες αρχές που θα κάνουν ευκολότερη την επικοινωνία, την κατανόηση και κυρίως πιο ποδοσφαιρική την κουβέντα.



Ο αγωνιστικός χώρος

Είναι εξαιρετικά χρήσιμο να χωρίσουμε το γήπεδο σε αμυντικό/επιθετικό μισό, σε ζώνες και κανάλια με στόχο να γίνει πιο ξεκάθαρο για ποιο χώρο μιλάμε και πιθανόν για ποια κατάσταση που συμβαίνει σε αυτόν. Συνηθίζουμε να ορίζουμε 3 ζώνες ή τρίτα (αμυντικό τρίτο, κεντρικό τρίτο, επιθετικό τρίτο) και 3 κανάλια ή πτέρυγες (αριστερή πτέρυγα, κεντρικός άξονας, δεξιά πτέρυγα).

Στους προπονητικούς κύκλους συχνά χρησιμοποιούνται 4 ζώνες και 5 κανάλια σε μια προσπάθεια επιπλέον ανάλυσης των ενεργειών που εφαρμόζονται σε εκείνους τους χώρους.



Αμυντικό και επιθετικό μισό



Αμυντικό, κεντρικό και επιθετικό τρίτο



Αριστερή πτέρυγα, κεντρικός άξονας και δεξιά πτέρυγα

Κάποιες επιπλέον ζώνες και εξαιρετικά χρήσιμες, παρουσιάζονται στο παρακάτω γράφημα.

Η Κόκκινη ζώνη (ΑΑΑ) είναι είναι αυτή στην οποία εκφράζονται πολλές επιθετικές ενέργειες είτε για διάσπαση μιας άμυνας είτε για την εκμετάλλευση των χώρων τόσο στην ίδια όσο και πίσω από αυτήν.

Η Πράσινη ζώνη (Ζώνη 14) είναι η ζώνη στην οποία σημειώνεται το μεγαλύτερο άθροισμα ασσίστ και γκολ. Ο αριθμός προέρχεται από τον διαχωρισμό του γηπέδου (απο εταιρείες ανάλυσης) σε 18 μικρότερες ζώνες.

Η Γαλάζια ζώνη (Ζώνη Ασσίστ) χωρίζεται σε δεξιά και αριστερή και είναι γνωστή για τον μεγάλο αριθμό ασσίστ που προέρχονται από αυτή. Μιλάμε για πρώιμες σέντρες, σέντρες από την τελική γραμμή και “κόψιμο” της μπάλας.

Η Χρυσή ζώνη (Ζώνη Γκολ) είναι υπεύθυνη για τις πολλές τελικές προσπάθειες και τα γκολ που παρακολουθούμε σε όλες τις διοργανώσεις και από πλήθος ομάδων.



Επιθετικές Ζώνες

Οι φάσεις του παιχνιδιού

Υπάρχουν 5 βασικές φάσεις παιχνιδιού:

Η φάση επίθεσης, όταν δηλαδή η ομάδα έχει την κατοχή της μπάλας

Η φάση άμυνας, όταν η ομάδα δεν έχει την κατοχή της μπάλας

Η φάση επιθετικής μετάβασης, τί συμβαίνει (πως συμπεριφέρεται) τα πρώτα δευτερόλεπτα μόλις η ομάδα ανακτήσει την κατοχή της μπάλας

Η φάση αμυντικής μετάβασης, τι συμβαίνει (πως συμπεριφέρεται) τα πρώτα δευτερόλεπτα μόλις η ομάδα χάσει την κατοχή της μπάλας

Οι στατικές φάσεις, σέντρα/κόρνερ/φάουλ/πέναλτι που χωρίζονται σε επιθετικές και αμυντικές.

Σε όλα τα παραπάνω υπάρχουν υποκατηγορίες που ορίζουν την στρατηγική της κάθε ομάδας.

Τέλος, υπάρχει και μια νέα τάση που θέλει την ύπαρξη και της προετοιμασίας για τις μεταβάσεις (επιθετική και αμυντική).



Ο αντικειμενικός στόχος του παιχνιδιού

Η υπερανάλυση πολλές φορές δημιουργεί προβλήματα. Έτσι λοιπόν είναι σωστό να μείνουμε στον αντικειμενικό στόχο του παιχνιδιού που δεν είναι άλλος από την επίτευξη γκολ και την αποφυγή τους από τον αντίπαλο. Ένα δεύτερο στοιχείο που πρέπει να σταθούμε είναι η θεωρία των ενεργειών. Στην θεωρία των ενεργειών οι άνθρωποι παρουσιάζονται σαν το σώμα (μέλη, καρδιά, πνεύμονες, εγκέφαλος κτλ.) που αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον. Αλληλεπίδραση παικτών εντός γηπέδου. Η ποδοσφαιρική ενέργεια είναι αλληλεπίδραση μεταξύ ενός παίκτη, της μπάλας, ενός συμπαίκτη & ενός ή παραπάνω αντιπάλων. Οι ενέργειες αυτές χωρίζονται σε επιθετικές και αμυντικές. Πχ. Πάσα, υποδοχή, σουτ, οδήγημα, προσποίηση, τάκλιν, κεφαλιά, μπλοκ.



Ποδοσφαιρικό λεξιλόγιο

Βασικές ορολογίες

Παιχνίδι/Ποδόσφαιρο -> Ορίζουμε ως παιχνίδι την κατάσταση όπου υπάρχουν δύο ομάδες, μία μπάλα, εστίες και οριοθετημένο γήπεδο όπου ο αντικειμενικός στόχος είναι η επίτευξη γκολ.

Τι άθλημα είναι το ποδόσφαιρο -> Είναι άθλημα ταχύτητας ενεργειών καθώς υπάρχει περιορισμένος χώρος, χρόνος και πίεση αντιπάλου

Τακτική -> Η κατάκτηση της νίκης οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις προγραμματισμένες αγωνιστικές ενέργειες που εκτελούνται κατά τη διάρκεια του αγώνα ατομικά, υποομαδικά ή ομαδικά.

Στρατηγική -> είναι ο τρόπος της χρήσης των υπαρχόντων μέσων για την επίτευξη των στόχων

Τεχνική -> Στο ποδόσφαιρο την ορίζουμε ως την εκτέλεση μιας απόφασης που λαμβάνει ο ποδοσφαιριστής με βάση την κατάσταση, τον χώρο, τον συμπαίκτη και τον αντίπαλο. Είναι δηλαδή το μέσο.

Επιδεξιότητα -> Η ικανότητα του χειρισμού της μπάλας, κυρίως με τα πόδια και χρήση διάφορων επιφανειών, από έναν ποδοσφαιριστή

Διορατικότητα παιχνιδιού -> Συνδέεται με την λήψη απόφασης υπό πίεση χρόνου, χώρου και αντιπάλου

Ξεμαρκάρισμα -> Η κίνηση που κάνει ο ποδοσφαιριστής χωρίς την μπάλα με στόχο να αποφύγει τον αντίπαλο του και να υποδεχτεί την μπάλα ή η κίνηση που θα κάνει ώστε να δημιουργήσει χώρο στον εαυτό του

Γραμμή πάσας -> Είναι η τοποθέτηση ενός ποδοσφαιριστή χωρίς μπάλα στον διάδρομο της πάσας (εκεί δηλαδή που περνάει η μπάλα) με στόχο να την υποδεχτεί

Σωστή τοποθέτηση σώματος -> Είναι η στάση σώματος που επιτρέπει στον ποδοσφαιριστή χωρίς μπάλα να ελέγχει και την μπάλα και τον χώρο (να μην έχει πλάτη τον στόχο). Στην φάση επίθεσης είναι η στάση που θα επιτρέψει τον επιτιθέμενο που ζητά την μπάλα να την υποδεχτεί προωθητικά αν υπάρχει ελεύθερος χώρος ή να πασάρει άμεσα αν έρθει πίεση από αντίπαλο. Στην φάση άμυνας είναι η στάση που θέλει τον αμυνόμενο πίσω από την μπάλα με δυνατότητα να ελέγχει αυτήν και τον αντίπαλο που θέλει να κινηθεί στην πλάτη του

Τοποθέτηση σε διαφορετικά ύψη και κανάλια -> Δεν είμαστε ποτέ στην ίδια ευθεία τόσο κάθετα όσο και οριζόντια με τον συμπαίκτη μας ώστε να έχουμε επιλογές και γραμμές πάσας

Βάθος & Πλάτος -> Είναι η εκμετάλλευση των μέγιστων διαστάσεων του γηπέδου. Το πλάτος ορίζεται από τις πλάγιες γραμμές του γηπέδου ενώ το μέγιστο βάθος συνήθως μας το ορίζει η αντίπαλη άμυνα. Ο συνδυασμός αυτών των δύο βασικών αρχών ονομάζεται διάχυση

“Χτίσιμο” παιχνιδιού από πίσω -> Η συντονισμένη προσπάθεια της ομάδας να μεταφέρει σταδιακά την μπάλα από τον τερματοφύλακα στις επόμενες ζώνες με στόχο να φτάσει στο επιθετικό τρίτο και την τελική προσπάθεια

Άμεσο παιχνίδι -> Ενέργεια όπου η μεταφορά της μπάλας γίνεται προσπερνώντας μια ζώνη και πιθανόν μακριά από την πίεση του αντιπάλου

Τοποθέτηση στο μεσοδιάστημα -> Παίκτες που κινούνται στον ελεύθερο χώρο που υπάρχει ανάμεσα στις γραμμές του αντιπάλου (αυτή της άμυνας και κέντρου)

Εναλλαγές Θέσεων -> Αν ο συμπαίκτης μου κινηθεί προς τον χώρο μου/κανάλι μου (με ή χωρίς μπάλα) θα πρέπει να πάω εγώ στην δική του αμέσως (δημιουργώ χώρο, στηρίζω, προσφέρω ισορροπία)

Συνοχή γραμμών στην επίθεση -> Πρέπει η ομάδα να “ανεβαίνει”-“παίρνει μέτρα” σαν σύνολο στο γήπεδο κατά την φάση επίθεσης. Άρα αμυντικοί, μέσοι και επιθετικοί πρέπει να έχουν μικρές αποστάσεις

Υπερφόρτωση -> Η τοποθέτηση αρκετών ποδοσφαιριστών της ίδιας ομάδας κοντά στην μπάλα και σε συγκεκριμένο χώρο (άξονα/πτέρυγα ή αμυντικό/επιθετικό μισό). Ο στόχος είναι η ευκολότερη κυκλοφορία με μικρές μεταβιβάσεις που θα επιτρέψουν την εκδήλωση επίθεσης και την ολοκλήρωση της με καλύτερες προϋποθέσεις.

Αλλαγή κατεύθυνσης -> Η μεταφορά της μπάλας από την μια πτέρυγα στην άλλη μέσω του άξονα (ενδιάμεση πάσα)

Αλλαγή Παιχνιδιού -> Η μεταφορά της μπάλας, με μακρινή συνήθως μεταβίβαση, προσπερνώντας ένα κανάλι με στόχο την εκμετάλλευση την αργή μετατόπιση της αντίπαλης άμυνας

Διάσπαση από τα άκρα -> Εκδήλωση επίθεσης από τις πτέρυγες είτε με ατομική ενέργεια (1v1) είτε με συνδυασμούς (overlap, interlap, wall pass, 3rd man run)

Διάσπαση από τον άξονα -> Εκδήλωση επίθεσης από τον κεντρικό άξονα και κοντά στο επιθετικό τρίτο. Οι τρόποι είναι το σουτ από απόσταση, η ατομική ενέργεια ή το γρήγορο συνδυαστικό παιχνίδι με στόχο την μεταφορά της μπάλας στην “πλάτη της άμυνας”

Συνδυαστικό παιχνίδι -> Οι συνεργασίες μεταξύ δύο ή παραπάνω ποδοσφαιριστών με γρήγορες, μικρές μεταβιβάσεις και λίγες επαφές. Εδώ παρατηρούμε “μοτίβο” με πάσες

Διεκδίκηση 2ης μπάλας -> Έπειτα από μια μακρινή μεταβίβαση ή εναέρια μονομαχία η προσπάθεια να κάνει η ομάδα δική της την κατοχή (την ονομάζουμε ελεύθερη μπάλα)

Μετάβαση (Transition) -> Η εναλλαγή από άμυνα σε επίθεση και το αντίστροφο (Αλλαγή συμπεριφοράς)

Επιστροφές -> Η άμεση τοποθέτηση σε θέση άμυνας και πίσω από την μπάλα με στόχο την δημιουργία αμυντικού μπλοκ

Αντεπίθεση -> Οι κινήσεις και οι ενέργειες μόλις κερδίσουμε την κατοχή της μπάλας με στόχο να μεταφερθεί γρήγορα προς το επιθετικό τρίτο. Ένας επιπλέον διαχωρισμός είναι η αντεπίθεση σε πρώτο ή δεύτερο χρόνο

Repress -> Η άμεση, aggressive, αμυντική ενέργεια ώστε να ανακτηθεί η κατοχή της μπάλας μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα κοντά στον χώρο που χάθηκε

Pressing -> Συντονισμένη ενέργεια και συνεργασία δύο ή παραπάνω παικτών με στόχο την ανάκτηση της μπάλας

Πίεση -> Ατομικό μαρκάρισμα στην μπάλα από τον κοντινότερο παίκτη

Κάλυψη -> Η τοποθέτηση του παίκτη πίσω και διαγώνια από τον συμπαίκτη που πιέζει τον αντίπαλο. Έτσι αποτρέπεται η κάθετη πάσα ενώ αν ο αντίπαλος προσπεράσει τον συμπαίκτη τότε κάποιος είναι έτοιμος να δράσει άμεσα

Ισορροπία γραμμών (Αλληλοκάλυψη)-> Είναι η ενέργεια ενός παίκτη να κινηθεί στην θέση του συμπαίκτη του που έχει βγει εκτός αυτής για κάποιο λόγο (πχ. να πιέσει τον αντίπαλο, να κάνει άμυνα καθυστέρησης). Με αυτό τον τρόπο διατηρεί συμπαγή και ισορροπημένη την άμυνα ή τον χώρο του κέντρου (ανάλογα ποιο κενό έχει γεμίσει)

Άμυνα ψηλά -> Συγχρονισμένο ανέβασμα των γραμμών ψηλά στο γήπεδο όσο η μπάλα “ταξιδεύει” προς τα πίσω μετά από μια απομάκρυνση ή πίσω πάσα

Συνοχή γραμμών (Συγκέντρωση) -> Η γραμμή άμυνας, κέντρου και επίθεσης να διατηρούν μικρές αποστάσεις με στόχο την αποφυγή των τοποθετήσεων στο μεσοδιάστημα από τους αντιπάλους

Υπεραριθμία (Αριθμητικό πλεονέκτημα)-> Οι καταστάσεις όπου η ομάδα έχει παραπάνω ποδοσφαιριστές σε σχέση με τον αντίπαλο, σε κοντινή απόσταση από την μπάλα και σε συγκεκριμένο χώρο. Συχνές καταστάσεις είναι οι 2v1/3v1/3v2/4v2/4v3/5v4

Υπαριθμία (Αριθμητικό μειονέκτημα)-> Οι καταστάσεις όπου η ομάδα έχει λιγότερους ποδοσφαιριστές σε σχέση με τον αντίπαλο, σε κοντινή απόσταση από την μπάλα και σε συγκεκριμένο χώρο. Συχνές καταστάσεις είναι οι 1v2/1v3/2v3/2v4/3v4/4v5

Μονομαχίες-> Οι καταστάσεις 1v1 όπου δύο αντίπαλοι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο ή διεκδικούν την μπάλα (επιτιθέμενος έναντι αμυνόμενου). Χωρίζονται σε εναέριες και εδάφους μονομαχίες.

Μπορεί να υπερβάλαμε μπορεί και να παραλείψαμε κάποια ορολογία. Ο στόχος όμως είναι ξεκάθαρος. Να μιλήσουμε την ίδια ποδοσφαιρική γλώσσα. Εφόσον πλέον έχουμε εδραιώσει το παραπάνω τότε ξεκινά η διαδικασία του διαλόγου και της εξερεύνησης. Μια μαγική διαδικασία που δίνει ζωή... ποδοσφαιρική!

πηγή: www.repress.gr