Γιατί όχι με τα Ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, που στην τελική έχουμε πάρει και ένα ως χώρα;
Γιατί όχι με τις Ολυμπιάδες, που είναι ένα πιο ευρύ αθλητικό γεγονός;
Ίσως η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα να εξηγεί και γιατί τα Μουντιάλ ενθουσιάζουν κόσμο που δεν έχει σχέση με το ποδόσφαιρο (π.χ. το κορίτσι μου) και γιατί δημιουργούν πάθος για την εθνική ομάδα σε ανθρώπους με ελάχιστη εθνική συνείδηση (π.χ. σε μένα).
Την απάντηση δεν την έχω βρει ακόμα. Καθώς όμως γράφω το κείμενο, νομίζω πως βρίσκω κάποιες πρώτες ενδείξεις.
Η πιο δυνατή ιδιότητα του ποδοσφαίρου είναι ότι ενώνει τα συναισθήματα ανθρώπων με τελείως διαφορετικό υπόβαθρο. Καλοί οι Ολυμπιακοί Αγώνες, αλλά η κωπηλασία και το άλμα επί κοντώ δύσκολα θα προκαλέσουν τέτοια μαζική ταύτιση συναισθημάτων
Όσο για τα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα, μάλλον θυμίζουν τα αντίστοιχα εσωτερικά σχολικά. Καλά είναι να νικάς το Γ'2 στον τελικό του σχολείου, όμως αυτό που έχει πραγματικό ενδιαφέρον είναι όταν παίζεις με άλλα σχολεία και βλέπεις φιγούρες και ονόματα που δεν τα συναντάς καθημερινά. Φιγούρες από την Παραγουάη, το Τρίνινταντ (ίσως και το Τομπάγκο), την Αγκόλα, το Τόγκο και το Ιράν.
Κυρίως όμως τα Μουντιάλ δεν μετράνε απλά έτη, μετράνε τετραετίες. Ένα έτος από μόνο του συνήθως δεν είναι αρκετό για να αποτελέσει εμφανή μονάδα μέτρησης των αλλαγών στις ζωές μας. Μια τετραετία όμως, είναι.
1990. Μαθητής δημοτικού. Κρήτη, σε όποιο μέρος βρισκόντουσαν και οι γονείς μου.
8 χρονών ήδη, μάλλον θα έπρεπε να θυμάμαι περισσότερα - όλοι οι συνομήλικοί μου θυμούνται περισσότερα.
Λίγα λεπτά από το Αργεντινή - Γιουγκοσλαβία σε κάποιο σπίτι συγγενών. Αγγλία - Καμερούν σε άλλους συγγενείς. Ίσως να ήμουν ήδη στο κρεβάτι και να το άκουγα από ραδιόφωνο.
Τελικός στη Βιάννο. Ο παππούς μου, που δεν ασχολήθηκε ποτέ με το ποδόσφαιρο, πρότεινε να πάμε να το δούμε στο καφενείο για να μην το χάσω. Ντράπηκα να πάω εκεί με τους μεγάλους και δεν πήγαμε ποτέ. Έμαθα το αποτέλεσμα το επόμενο πρωί.
1994. Στο μεταίχμιο μεταξύ δημοτικού και γυμνασίου. Ηράκλειο, στο σαλόνι.
Παιδική απογοήτευση στο 0-4 από την Αργεντινή. Ενήλικος κυνισμός από τον πατέρα μου. "Φαλακρό χουσεϊνάκι, φαλακρό χουσεϊνάκι και γκοοοολ" σχολίασε ένας φίλος για τον Βούλγαρο Λέτσκοφ, όταν τον βλέπαμε να σκοράρει ενάντια στην εθνική μας στη δεύτερη τεσσάρα. Κάπως ανακάλυψα το περιοδικό «Παγκόσμιοι», το οποίο συνέχισα να αγοράζω για μερικά χρόνια ακόμα – με αρκετή δυσκολία γιατί στο Ηράκλειο το έφερναν πολύ συγκεκριμένα περίπτερα.
Κάτι παγωτά της ΕΒΓΑ σε σχέδιο μπάλας, όπου το ξυλάκι ήταν πλαστικό με τα σήματα των ομάδων του Μουντιάλ, τα θυμάται κανένας άλλος; Άπειρα παγωτά μέχρι να τα μαζέψουμε όλα. Το πιο σπάνιο ήταν της Βολιβίας. Το είχε βρει ο φίλος που είχε την έμπνευση για το "φαλακρό χουσεϊνάκι" και κάπως κατέληξε στα χέρια μου. Μάλλον ήμουν ο μόνος στη γειτονία με ολοκληρωμένη τη συλλογή, αλλά μάλλον και ο μόνος που τον ένοιαζε.
Ιταλία - Έϊρε 0-1 με λάθος του τερματοφύλακα Παλιούκα, σε μια από τις πιο ζεστές αναμνήσεις που έχω. Γάμος στο χωριό, κάποια στιγμή βαρέθηκα και ζήτησα να πάω στο αυτοκίνητο. Εκεί αποκοιμήθηκα κάτω από σακάκια σε ρόλο κουβερτών, με τη ραδιοφωνική μετάδοση του αγώνα για νανούρισμα. Επίσης το "Έϊρε" δεν προσφέρει έναν πολύ ομορφότερο ήχο από το "Ιρλανδία";
Σοκ εκείνα τα 2 πρωινά που ξύπνησα μαθαίνοντας ότι έχουν αποκλειστεί η Αργεντινή και η Γερμανία. Βραζιλία - Ολλανδία 3-2 με το φάουλ του Μπράνκο στο 81'.
Τελικός στο "Δημητρούλα", που μας πήγε οικογενειακώς από το Ηράκλειο στην Κω, μετά από 17 ώρες και 4 στάσεις. 24 χρόνια αργότερα, ακόμα δεν έχω πάει για διακοπές στη Χάλκη, την οποία ερωτεύτηκα από το κατάστρωμα το επόμενο μεσημέρι.
1998. Λύκειο. Ηράκλειο, στο δωμάτιο μου.
Ενθουσιασμός στο πρώτο ματς, Βραζιλία - Σκωτία 2-1, θα έβλεπα ένα ολόκληρο Μουντιάλ αυτή τη φορά. Η Νιγηρία κερδίζει την Ισπανία.
Τότε αποφάσισα ότι θα είμαι με την Αργεντινή. Τι παίχτης ο Batistuta! Καρδιοχτύπι και πανηγυρισμοί μετά το ματς με την Αγγλία, ένας από τους αγώνες που έχω ζήσει πιο έντονα. Στην επόμενη φάση όμως ο Bergkamp με έκανε να βάλω τα κλάματα. Αργότερα θα πανηγύριζα δεκάδες γκολ του, όμως εκείνο μου έκοψε την ψυχή στα δύο, έστω προσωρινά. Με την πάροδο των ετών οι εντυπώσεις μου αντιστράφηκαν, και για τον Bergkamp και για τον Simeone της Αργεντινής.
Θυμάμαι καλά πολλούς αγώνες, όμως περισσότερο απ' όλα θυμάμαι τον εφηβικό μου ενθουσιασμό. Τα ευρωπαϊκά Μουντιάλ τελικά είναι αυτά με την καλύτερη, ή τουλάχιστον την πιο κοντινή στις παραστάσεις μας, ατμόσφαιρα. Αυτό του 1998 είναι το ένα από τα δύο που έρχεται ως αυθόρμητη απάντηση στην ερώτηση για το καλύτερο Μουντιάλ που έχω ζήσει.
2002. Φοιτητής, στα ξεκινήματα. Ηράκλειο.
Πρωινό ξύπνημα για να δω τον Batistuta να σκοράρει απέναντι στη Νιγηρία στην Άπω Ανατολή. Μετά από εκείνο το γκολ ήθελε άλλα 4 ή 5 νομίζω για να περάσει στην πρώτη θέση των σκόρερ σε Μουντιάλ. Πίστευα ότι θα το πετύχαινε σε εκείνο το τουρνουά, με την Αργεντινή να φτάνει στον τελικό. Η Αργεντινή αποκλείστηκε στη φάση των ομίλων, κι ο Bati-goal δεν σκόραρε ξανά σε Μουντιάλ.
Το γκολ της Σενεγάλης στο 3-3 με την Ουρουγουάη είναι ως και σήμερα η πιο όμορφη αντεπίθεση που έχω δει. Οπαδός και της Κόστα Ρίκα λόγω Gomez και Solis.
Τελικός σε μεσημεριανή ώρα Ελλάδος, πάλι στο χωριό. Ο πατέρας μου κατάλαβε την επερχόμενη γκρίνια και με πήρε για να γυρίσουμε οι δυο μας στο Ηράκλειο για να δούμε τον τελικό, και μετά να επιστρέψουμε πίσω στο χωριό.
Αυτό το Μουντιάλ ήταν σαφώς λιγότερο ενδιαφέρον από το προηγούμενο.
Ίσως όμως και να μην ήταν, ίσως το πέρασμα στην ενηλικίωση να αφαιρούσε σιγά - σιγά το πέπλο ρομαντισμού από τις αναμνήσεις που έπαιρναν σχήμα τότε.
2006. Φοιτητής και πάλι, (περίπου) στα τελειώματα. Πάτρα.
Το καλύτερο Μουντιάλ της ζωής μου. Αυτό με το οποίο ασχολήθηκα περισσότερο από την αρχή. Περιοδικά, αφιερώματα και - πλέον και - internet. Και αυτό στο οποίο είδα τους περισσότερους αγώνες σε δημόσιους χώρους με παρέα. Θα έβαζα στοίχημα ότι οι περισσότεροι θεωρούν ως το "καλύτερο Μουντιάλ της ζωής τους" κάποιο που έγινε όταν ήταν γύρω στα 25 τους.
Τα ωραιότερα και πιο σύγχρονα γήπεδα που είχαμε δε ως τότε, σχεδόν μύριζαν σαν καινούργιο αυτοκίνητο μέσα από τις τηλεοράσεις.
O τραυματισμός του Owen στο 2-2 με τη Σουηδία, το γκολ του Rodriguez με το Μεξικό. Η μεγάλη χαμένη ευκαιρία της Αργεντινής. Προημιτελικός με τη Γερμανία σε ένα beach bar στο Ρίο. Ένας τύπος από διπλανή παρέα με φανέλα εθνικής Αργεντινής έβαλε τα κλάματα μετά την ήττα στα πέναλτι. Εγώ ήξερα τι θα ακολουθήσει πριν αρχίσουν να τα εκτελούν.
Στην Τριών Ναυάρχων όλη η πλατεία πανηγύρισε το γκολ του Del Piero στον ημιτελικό με τη Γερμανία. Σχεδόν κι εγώ μαζί παρότι αντιπαθώ τους Ιταλούς περισσότερο από τους Γερμανούς.
Τελικός στην κατάμεστη πλατεία Όλγας, στο ίδιο μαγαζί όπου είχαμε παρακολουθήσεις τις νίκες των Γάλλων με Βραζιλία και Ισπανία.
Ο πιο έντονος τελικός, μαζί με αυτόν του 1998, το πιο έντονο Μουντιάλ.
2010. Φαντάρος. Σάμος.
Πολύς θόρυβος από τις βουβουζέλες.
Αναμενόμενη απογοήτευση σε ένα άδειο ΚΨΜ, ένα μαχμουρλίδικο μεσημέρι στο 0-2 με την Κορέα. Πανηγύρισα τόσο δυνατά το 2-1 με τη Νιγηρία που εξέπληξα και τον εαυτό μου.
Γκάνα - Ουρουγουάη, ένα από τα καλύτερα ματς των Μουντιάλ, χωρίς όμως την παράταση και τα πέναλτι, καθώς έπρεπε να επιστρέψω στο στρατόπεδο. Ολλανδία - Βραζιλία σε κάποια παραλία της Σάμου. Οι δύο εντυπωσιακές τεσσάρες της Γερμανίας, σε Αγγλία και Αργεντινή, στην υπηρεσία γραφείου.
Κατά τα άλλα, ανία. Είδα τον τελικό ως το 60' κι ύστερα βαρέθηκα.
Κάπου εδώ τελειώνει και το πάθος με την Αργεντινή. Μεγάλωσα, μεγάλωσε, και μάλλον ο πιο πρόσφατος εαυτός της είναι λίγο νερόβραστος για τα γούστα μου. Και δυστυχώς μάλλον κάπου εδώ τελειώνουν και τα αχρείαστα πάθη σαν αυτό γενικότερα. Ο στρατός θα τέλειωνε 3 μήνες αργότερα, και μετά θα άρχιζε η πραγματική ζωή. Ίσως και να έφταιγα εγώ τελικά, όχι η εθνική Αργεντινής.
2014. Εργαζόμενος. Αθήνα.
Άλλο ένα Μουντιάλ που το περίμενα με μεγάλη ανυπομονησία
Μια δίωρη αναμονή ένα πρωί στο κουρείο πέρασε με το Κροατία - Μεξικό σε επανάληψη. Γερμανία - Γκάνα και Κορέα - Αλγερία. Η Αγγλία και η Ιταλία διασύρονται προς μεγάλη μου χαρά. Το δοκάρι του Alexis στους 16 που θα άφηνε έξω τη Βραζιλία - ίσως και να της είχε βγει σε καλό τελικά. Η ανατροπή της Ολλανδίας με το Μεξικό σε ένα άδειο μαγαζί στα Μελίσσια, καταμεσήμερο. Ουρουγουάη - Κολομβία στο ματς του τουρνουά, με τον James να βάζει ένα φοβερό γκολ κι ένα πέναλτι με μια τεράστια ακρίδα στο μανίκι του.
Πανηγύρισα πρώτος το γκολ του Σαμαρά με την Ακτή Ελεφαντοστού. Το σήμα έφτασε γρηγορότερα στην 14άρα οθόνη μου, απ’ ότι στις HD που είχαν όλοι οι υπόλοιποι. Το νοκ-άουτ με Κόστα Ρίκα σε ένα σπίτι στα Εξάρχεια. Πήδηξα ως το ταβάνι στην ισοφάριση, και σχεδόν ντράπηκα γιατί δεν ακούστηκε κανένας αντίστοιχος ήχος από τη γειτονιά. Μακάρι να ήμουν στην Πάτρα όπως το 2006 και να είχα ακουστεί κι εγώ σε κείνο το video. Η Κηφισίας γεμάτη στις 2 το βράδυ μετά το χαμένο πέναλτι του Γκέκα. Ίσως στο πιο πολιτισμένο μποτιλιάρισμα που γνώρισε αυτός ο δρόμος, με τους οδηγούς να είναι συνένοχοι στην απογοήτευση.
Βραζιλία - Γερμανία 1-7, ο φίλος μου ο Βασίλης φτάνει καθυστερημένος στο σπίτι μου για να το δούμε. Αν είχε αργήσει 5' ακόμα θα είχε χάσει τουλάχιστον 3 γκολ των Γερμανών. Από εκείνες τις στιγμές που δεν πιστεύαμε τι βλέπαμε στις οθόνες. Ίσως κάπως έτσι να ένιωθαν και όσοι παρακολουθούσαν ζωντανά την πρώτη προσελήνωση το 1969.
2018. Με τους μεγάλους πια. Αθήνα, σε ένα μεγαλύτερο σπίτι.
Η πρώτη ανάμνηση είναι ήδη έτοιμη, όμως πολύ πεζή: το πρώτο Μουντιάλ που θα δω σε μια τηλεόραση της προκοπής - αυτές στο πατρικό μου ήταν πάντα μια δεκαετία παλιότερες απ' όσο έπρεπε.
Ελπίζω σε ένα μήνα και κάτι από τώρα να έχω και κάτι πιο ιδιαίτερο να προσθέσω.
ΥΓ: Ο τίτλος του κειμένου προέρχεται από σχετικό σύνθημα σε τοίχο στην περιοχή του Χαλανδρίου. Το ίδιο και η φωτογραφία.
