Η ρήση της πολιτισμικής ανθρωπολόγου Μάργκαρετ Μήντ, είναι ένα από τα αποφθέγματα που πάντα βασανίζουν την σκέψη μου τα τελευταία χρόνια, αν και τα παραδείγματα ανά τους αιώνες είναι πλείστα.
Μια χούφτα ανθρώπων, εμπνευσμένοι από τη σκέψη του Ρήγα Φερραίου ίδρυσαν τη Φιλική Εταιρεία και ξεκίνησαν να οργανώνουν και να προετοιμάζουν τους υπό Οθωμανική κατοχή κατοίκους της νότιας βαλκανικής, άσχετα αν τελικά οι στόχοι τους διαβρώθηκαν και περιορίστηκαν για συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους. Με μια χούφτα συντρόφους ξεκίνησε ο Τσε Γκεβάρα την πορεία που άλλαξε την ιστορία της Λατινικής Αμερικής, τα αποτελέσματα της οποίας βλέπουμε ακόμη και σήμερα. Μια χούφτα λαός, ο Ισλανδικός, που αριθμητικά είναι σχεδόν ο πληθυσμός του Ηρακλείου, ανέτρεψε προς το συμφέρον του μέσω μιας ειρηνικής επανάστασης τους "κανόνες" του διεθνούς οικονομικού συστήματος, που απειλούσε την ύπαρξη του.
Είναι μόνον ελάχιστα από τα εκατοντάδες παραδείγματα που βρίσκονται διάσπαρτα στις σελίδες της ιστορίας. Μας δίνουν όμως τα εργαλεία για να κατανοήσουμε το πώς η θέληση, η αυταπάρνηση και η πίστη λίγων ανθρώπων, συχνά μέσα από βάσανα και δυσκολίες ήταν πάντα η κινητήριος δύναμη για την πραγμάτωση θεωρητικά ακατόρθωτων στόχων.
Σαν συνοδοιπόρος και συχνά καθρέπτης της κοινωνίας και συνεπώς της ίδιας της ιστορίας, η ρήση της Μαργκαρετ Μηντ έχει επίσης πλείστα παραδείγματα επιβεβαίωσης στον αθλητισμό, και φυσικά στο λαοφιλέστερο σπορ όλων.
Έτσι, και για να αναφέρω κάποια πρόσφατα παραδείγματα, ωθούμενη από την κοινωνική δυναμική (και όχι λόγω των.. παγωμένων ισλανδικών αθλητικών υποδομών και προγραμματισμού, όπως λέχθηκε ή έστω όχι σαν κύρια αιτία) που αναπτύχθηκε κατά την επιτυχημένη "επανάσταση" ενός μικροσκοπικού λαού κατά των κραταιών διεθνών "αγορών", δίνοντας τους την αίσθηση ότι "τα πάντα είναι δυνατά", η εθνική Ισλανδίας έκανε κατά τη γνώμη μου τη μεγαλύτερη έκπληξη στην ιστορία του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος - μετά τις κατακτήσεις από Ελλάδα και Δανία - φτάνοντας αήττητη στους "8" της διοργάνωσης του 2016. Μιλάμε για μια χώρα 300.000 κατοίκων..
Η Εθνική ομάδα της πολύπαθης Συρίας, δοκιμασμένη κυριολεκτικά στη φωτιά του πολέμου, αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει ως έδρα της στους προκριματικούς αγώνες για το φετινό Μουντιάλ, την Μαλαισία, 9.000 χλμ μακριά από τη Δαμασκό. Μιλάμε για μια ομάδα που προφανώς αδυνατούσε να προπονηθεί σωστά, που οι παίκτες της είχαν χίλια δυο πράγματα πλην ποδοσφαίρου να σκεφτούν, που κατηγορούνταν ότι "διαφήμιζαν τον Άσαντ", που ουσιαστικά έπαιξαν όλους τους αγώνες όχι απλά εκτός έδρας, αλλά σε διαφορετικές κάθε φορά κλιματολογικές, πολιτισμικές κλπ συνθήκες. Οι παίκτες όμως, με ατράνταχτη πίστη, παίζοντας για τον λαό τους και την αυθυπαρξία του, σμιλεμένοι στη λάβα του πολέμου, που τους προσέδιδε μια αίσθηση άτρωτου, κατέγραψαν μια εκπληκτική πορεία φτάνοντας μια ανάσα από την πρόκριση στο Μουντιάλ, χάνοντας στα μπαράζ, από την Αυστραλία, στην παράταση.
Σε μια μικροκλίμακα των ανωτέρω, αυτό που έζησαν φέτος τον χειμώνα ο κόσμος, ο προπονητής και οι παίκτες του ΟΦΗ ήταν μια καμπή στην ιστορία του συλλόγου και ίσως του κρητικού και ελληνικού ποδοσφαίρου, με κοινωνικές προεκτάσεις, τη σπουδαιότητα της οποίας πολλοί από εμάς δεν έχουμε επαρκώς αντιληφθεί και αξιολογήσει, ούτε φυσικά και η υπόλοιπη ποδοσφαιρική Ελλάδα. Ένα ορόσημο, που θα σημαδέψει την μελλοντική πορεία, όπως ακριβώς συνέβη π.χ. με την έλευση Γκεραρντ το 85, την κατάκτηση του Κυπέλλου ή την πρόκριση επί της Ατλέτικο.
Οι συνέπειες για τον σύλλογο εάν η ομάδα διαλυόταν τον Ιανουάριο ίσως να ήταν μη αναστρέψιμες από πολλές απόψεις. Η κοινωνική πίεση που ασκήθηκε, η πίστη και η θέληση των πρωταγωνιστών που ανταποκρίθηκαν σε αυτήν, γύρισαν το πηδάλιο της ιστορίας σε διαφορετική κατεύθυνση. Ο θάνατος του Γκεραρντ σηματοδότησε το τέλος ενός ιστορικού κύκλου και το άνοιγμα ενός νέου. Αυτός που έκλεισε περιείχε τις σημαντικότερες στιγμές στη ιστορία του Ομίλου μεν, συνοδευμένες με οικονομική - και άλλη - ευρωστία δε. Αυτός που άνοιξε, με σαφέστατες δυσκολίες σε πολλά επίπεδα, όμως, με ένα καίριο κεντρικό αίσθημα που διαπερνούσε και όλα τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν νωρίτερα: την πίστη οτι όποιες κι αν είναι οι συνθήκες, όσο ανυπέρβλητες κι αν φαντάζουν, μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε και να εξέλθουμε νικητές.
Και είναι ένα αίσθημα που δημιουργεί τέτοιο ψυχολογικό υπόβαθρο στο DNA του οργανισμού ΟΦΗ, που μπορεί να μεταφραστεί και σε αγωνιστικό επίπεδο.
Και είναι αυτή η κεντρική συνθήκη, έχω την αίσθηση, με την οποία μπολιάστηκε ήδη ο ΟΦΗ της επόμενης δεκαετίας: Μια ομάδα ψυχολογικά (και κατ επέκταση αγωνιστικά) δυνατή σαν σκυρόδεμα, μέσα στο δυστοπικό περιβάλλον της νέας εποχής. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι κανείς δεν υπολογίζει αυτή την στιγμή την ομάδα ως ικανή να διαπρέψει, με νέους όρους, με ωθούν στην πρόβλεψη ότι θα πρέπει να περιμένουμε εξαιρετικά πράγματα να συμβούν ίσως και μέσα στην επόμενη διετία.
Όπως αναγράφει το ρητό στην πλάτη του γραφείου του Νίκου Παπαδόπουλου, που τέμνει τον Καζαντζάκη με την Μάργκαρετ Μηντ: "Φτάσε όπου δεν μπορείς!¨
