Μπορεί κανείς να αλλάξει, σχεδόν, όλα όσα θέλει στη ζωή του. Μπορεί να μετακομίσει σε μια άλλη πόλη, να μάθει μια νέα γλώσσα, όσο για την καριέρα, το χρυσό ρολόι που έκαναν παλιότερα δώρο οι εταιρείες σε υπαλλήλους που έπαιρναν συνταξιοδότηση, έχοντας δουλέψει μόνο στην ίδια εταιρεία, σήμερα ακούγεται σαν σκετς των Monty Python.
Είναι, όμως, αδύνατο να ξεφύγει από τα παιδικά του χρόνια. Οι ειδικοί λένε, ότι τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής μας καθορίζουν την υπόλοιπη, σχεδόν ολοκληρωτικά. Οι εγγραφές των παιδικών χρόνων είναι η μόνη αναπόφευκτη σταθερά, ταυτόχρονα καταφύγιο και τόπος τιμωρίας. Είναι τα θεμέλια του ανθρώπινου οικοδομήματος - μπορείς πάντα να αλλάξεις τα πλακάκια της κουζίνας, να βάψεις πράσινο το μπάνιο, να φτιάξεις ένα δεύτερο υπνοδωμάτιο ακόμα, όμως ό,τι έχεις κάνει στα θεμέλια της οικοδομής, θα σε ακολουθεί για πάντα.
Οι αφορμές για τις ανεξίτηλες αυτές εγγραφές, βρίσκονται παντού. Για κάποιους η πρώτη ταινία στον κινηματογράφο, για πιο κοσμοπολίτες η επίσκεψη στο πλανητάριο, για τους περισσότερους που ανήκουμε στη μάζα η πρώτη φορά στο γήπεδο.
Η δικιά μου ήταν ένα απρόσμενα ευρύ ΟΦΗ-ΠΑΟΚ 4-0. Μεγαλώσαμε με το μεγάλο κανάλι να μεταδίδει τους αγώνες στην ελεύθερη τηλεόραση (με παραγωγή ανώτερη από αυτές του 2020, δεδομένων των τεχνολογικών δυνατοτήτων της κάθε εποχής). Επειδή όμως κάτι κερδίζεις και κάτι χάνεις, μεγαλώσαμε και με συχνές απροειδοποίητες διακοπές ρεύματος στο Ηράκλειο - οι κακεντρεχείς θα σημειώσουν ότι και τα σημερινά Ηρακλειωτάκια έτσι μεγαλώνουν.
Με το σκορ στο 2-0, το σκοτάδι απλώθηκε στις δυτικές συνοικίες του Ηρακλείου - παρότι απόγευμα. Η εφευρετική ιδέα του πατέρα μου να συνδέσει την 14άρα τηλεόραση με τη μπαταρία του λευκού Citroen Pony, δεν απέφερε αποτέλεσμα, οπότε, προκειμένου να γλιτώσει τη γκρίνια, με έβαλε στο αυτοκίνητο και φτάσαμε στη θύρα 1 στα γρήγορα (τα πλεονεκτήματα των μικρών πόλεων).
Το μόνο που θυμάμαι, είναι να μπαίνει ένα γκολ από έναν παίκτη του ΟΦΗ που δεν ήξερα καν τότε, κάποιον Πατεμτζή, στην απέναντι μεριά του γηπέδου, δηλαδή μίλια μακριά. Κάποιος φώναξε “θέλουμε και πέμπτο”, εγώ τότε κατάλαβα ποιο είναι το σκορ (ως τότε δεν ήμουν βέβαιος, καθώς είχαμε χάσει τουλάχιστον είκοσι λεπτά αγώνα) και είπα στον πατέρα μου πως “για να λέει αυτός ότι θέλουμε και πέμπτο, πάμε 4-0!”, μετά αυτός είπε “σστ σστ” και χαμογελούσε στους γύρω του.
Η επόμενη ανάμνηση είναι και η πιο έντονη. Το ιστορικό, αν και όχι με τον τρόπο που το περιμέναμε, 1-4 με την Μποαβίστα. Δύο εισιτήρια για τη θύρα 7 βρέθηκαν από το πουθενά, το μεσημέρι της ίδια μέρας - δώρο κάποιου εργάτη (που δε μπορούσε να πάει) στο εργοτάξιο όπου δούλευε ο πατέρας μου τότε - δεν έμαθα ποιος ήταν αυτός ο αφανής πρωταγωνιστής, που διαμόρφωσε τη ροή της ιστορίας, εν αγνοία του.
Η αναμέτρηση με το διάβασμα για το διαγώνισμα της επόμενης μέρας στη Γλώσσα (!) με βρήκε νικητή στα σημεία, έστω κι αν χρειάστηκε παραπάνω γύρους απ' όσους ήλπιζα, με αποτέλεσμα να μη δω ποτέ το πρώτο πορτογαλικό γκολ, παρότι η κίνηση στο δρόμο για το γήπεδο ήταν μηδαμινή (“όλοι είναι στο γήπεδο ή το βλέπουν στην τηλεόραση” σημείωσε εύστοχα ο πατέρας μου).
Ο αγώνας καθαυτός, δεν είχε πολλές ευχάριστες αφορμές. Στο γκολ του Βέλιτς στο 90’, ήμουν ήδη αρκετά στεναχωρημένος για να πανηγυρίσω όπως οι γύρω μου - τα παιδιά ενθουσιάζονται και απογοητεύονται εξίσου έντονα. Οι πιο παρατηρητικοί, ίσως, θυμούνται ότι ο αγώνας σημαδεύτηκε από ένα τοπικό μουσώνα, σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του. Στα μάτια ενός 11χρονου, οι “φανατικοί” που βρέχονταν, απέκτησαν μυθολογικές διαστάσεις. Το τέλος του αγώνα μπορεί να μας βρήκε στεγνούς, όμως η απορρόφηση των όμβριων υδάτων είναι άλλο ένα διαχρονικό πρόβλημα στο Ηράκλειο, κι έτσι η τελευταία θύμηση από εκείνο το βράδυ, είναι να περνάω το ποτάμι της 62 Μαρτύρων στα χέρια του πατέρα μου.
Καθώς η παιδική ηλικία ξεθωριάζει και το μπόι μεγαλώνει, καταδικαζόμαστε να αποτυπώνουμε τις αναμνήσεις πιο κοντά στο πραγματικό τους μέγεθος, πιο μικρές από το γιγαντιαίο χώρο που καταλαμβάνουν στα παιδικά μάτια. Ένα σβησμένο από την ιστορία ΟΦΗ - Καβάλα, επίσης 4-0, το πρώτο ματς του Νίκου Ιορδανίδη (του είπα την ιστορία όταν τον πέτυχα, αρκετά χρόνια αργότερα, να εργάζεται στα γηπεδάκια κολλητά με το γήπεδο της Ριζούπολης), ένα σκόρπιο ΟΦΗ - Ιωνικός 3-1, που μάλλον το θυμάμαι επειδή συνδυάστηκε με δυσάρεστο γεγονός την ίδια μέρα, είναι ό,τι έχει απομείνει.
Στη συνέχεια, το σκηνικό μεταφέρθηκε στο κρύο και άδειο Παγκρήτιο στάδιο - ας μη γελιόμαστε, οι αγώνες εκεί δεν υπολογίζονται καν. Το ίδιο και οι περισσότεροι της περασμένης πια δεκαετίας, αν και οι αγώνες στο Ζηρίνειο και στο (διαλυμένο πια) γήπεδο του Νέου Ηρακλείου - με πλάτος ίσο με της Αττικής οδού, που περνάει από κάτω του - ήταν καταστάσεις τουλάχιστον ενδιαφέρουσες.
Και δεν υπολογίζονται, όχι για την τότε θλιβερή αγωνιστική κατάσταση της ομάδας, μα επειδή διαβάζεις την ενδεκάδα και δυσκολεύεσαι να θυμηθείς κάτι για τους περισσότερους παίκτες. Όταν αλλάζει το μισό ρόστερ κάθε έξι μήνες, μοιραία η σύνδεση των οπαδών με την ομάδα αδυνατίζει. Οι οπαδοί μπορεί να υποστηρίζουν την ομάδα, όμως τελικά η ομάδα δεν είναι παρά ένα σύνολο ανθρώπων. Για να συνδεθείς με την ομάδα, χρειάζεται να περάσεις πρώτα μέσα από το πρόσωπο που αντιπροσωπεύει την ομάδα εκείνη τη χρονική στιγμή, το πρόσωπο που έχει δημιουργήσει μια στιγμή, με την οποία μπορείς να συνδεθείς. Ίσως ακουστεί αυστηρό, αλλά η σύνδεση απαιτεί χρόνο, και η πράξη δείχνει ότι στο ποδόσφαιρο αυτός ο χρόνος είναι μεγαλύτερος από τη μέση διάρκεια ζωής των ποδοσφαιριστών στην ομάδα μας, την προηγούμενη δεκαετία (η οποία πρέπει να ήταν 3 με 4 μήνες, αν θυμάμαι σωστά).
Με τον κίνδυνο να ακουστώ γερογκρινιάρης, δεν είμαι βέβαιος για το πως διαμορφώνονται σήμερα οι αναμνήσεις των αγοριών. Οι προσλαμβάνουσες είναι - ευτυχώς - πολύ περισσότερες, και η επίδραση ενός απογεύματος σε ένα ξεχασμένο από το χρόνο ελληνικό γήπεδο, ίσως να μην είναι το ίδιο έντονη.
Από την άλλη, εμείς θα έχουμε πάντα το Γεντί Κουλέ, τα λευκά Pony και τις διακοπές ρεύματος στο Ηράκλειο, με διαφορετική μορφή για τον καθένα. Το πως ο καθένας επιλέγει (ή νομίζει ότι επιλέγει) αυτή τη μορφή, είναι μια μεγαλύτερη και πιο ενδιαφέρουσα συζήτηση, που αξίζει το δικό της κεφάλαιο.
Φωτογραφία άρθρου: Κάποιος πολύ μερακλής έχει βάλει προς πώληση στο e-bay, εισιτήριο του επαναληπτικού στο Πόρτο. Από μένα είναι ναι.
